Zmiany w Prawie budowlanym. Budowa domów już bez pozwolenia?

W ostatnim czasie na stronie Rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt kolejnej nowelizacji Prawa budowlanego. Obecnie podlega on opiniowaniu. Jak wskazują autorzy projektu, zmiany wynikają z potrzeby dalszego upraszczania i przyspieszania procesu inwestycyjno-budowlanego. Ponadto nowe przepisy mają umożliwić dalszy etap cyfryzacji procesu inwestycyjnego.

Duże domy bez pozwolenia na budowę

Od 1 stycznia 2023 przy budowie domów jednorodzinnych nie będzie wymagane pozwolenie na budowę. Dotyczyć to będzie wszystkich budynków jednorodzinnych, niezależnie od ich powierzchni, a zatem również tych, których obszar zabudowy przekracza 70m². Budowa domu jednorodzinnego powyżej 70 m² będzie możliwa na podstawie uproszczonej procedury, tak samo jak w przypadku domów do 70 m², czyli na podstawie zgłoszenia, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę. Zgodnie z proponowanym nowym przepisem art. 29 w ust. 1 pkt 1b ustawy Prawo budowlane, nie będzie wymagała decyzji o pozwoleniu na budowę budowa wolnostojącego, nie więcej niż dwukondygnacyjnego budynku mieszkalnego jednorodzinnego o powierzchni zabudowy powyżej 70 m², prowadzona w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Taka budowa będzie natomiast wymagała zgłoszenia, w tym doręczenia do organu projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego.

Instalacje do wytwarzania energii elektrycznej z wiatru – bez pozwolenia

Zgodnie z projektem, na obiekcie budowlanym będzie możliwe instalowanie wraz z masztami urządzeń technicznych, służących do wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatru na własne potrzeby lub w celu wprowadzenia do sieci, o mocy nie większej niż moc mikroinstalacji. Taka inwestycja nie będzie wymagała pozwolenia na budowę, a wyłącznie zgłoszenia robót. Ma to ułatwić, i w konsekwencji zachęcić do realizacji elektrowni wiatrowych.

Brak konieczności sprzeciwu i zawiadomienia o zakończeniu budowy przy budowie domów jednorodzinnych

Ustawodawca zamierza zlikwidować możliwość wnoszenia przez organ administracji architektoniczno-budowlanej sprzeciwu do zgłoszenia budowy prowadzonej w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Dotyczyć to ma budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. W ten sposób szybciej będzie można rozpocząć budowę domu. Zlikwidowany ma zostać również obowiązek zawiadomienia o zakończeniu budowy, która to procedura aktualnie obligatoryjnie poprzedza oddanie budynku do użytkowania. W jego miejsce ma zostać wprowadzony obowiązek oddawania do użytkowania budynku mieszkalnego jednorodzinnego przez kierownika budowy oraz przesłanie do organu zawiadomienia o rozpoczęciu użytkowania budynku, ale ma to być czynność o charakterze wyłącznie technicznym, bez dalszych kroków po stronie organu.

Bez decyzji o pozwoleniu na użytkowanie

Obecnie, za użytkowanie obiektu bez uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, grozi kara administracyjna, która może być wielokrotnie nakładana przez organ. Zgodnie z nowelizacją ma zostać zlikwidowany obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych. Nowym rozwiązaniem ma być obowiązek zawiadomienia organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, natomiast dotychczasowa decyzja o pozwoleniu na użytkowanie będzie wymagana wyłącznie w dwóch przypadkach:

1) jeżeli obiekt budowlany będzie miał być oddany do użytkowania przed zakończeniem wszystkich robót budowlanych,

2) jeżeli inwestor wystąpi o taką decyzję pomimo braku obowiązku ustawowego.

Mechanizm „żółtej kartki”

Nowelizacja wprowadzi również mechanizm tak zwanej żółtej kartki, czyli ostrzeżenia organów nadzoru budowlanego, kierowanego do inwestora w przypadku dokonania istotnych odstąpień od zatwierdzonej dokumentacji projektowej bez wymaganego uzyskania zamiennego pozwolenia na budowę lub ponownego zgłoszenia. Obecnie takie działanie inwestora jest traktowane jako samowola budowlana i podlega procedurze legalizacji. Projekt przewiduje zastąpienie tej procedury mechanizmem tzw. żółtej kartki. Po nowelizacji organ nadzoru budowlanego rozpocznie procedurę administracyjną związaną z wykrytą samowolą budowlaną po uprzednim poinformowaniu inwestora o stwierdzonych nieprawidłowościach, dając mu możliwość ich naprawienia bez negatywnych konsekwencji. Postępowanie przeprowadzi on dopierow przypadku, gdy inwestor nie naprawi popełnionych nieprawidłowości pomimo udzielenia mu „upomnienia”.

Rzeczoznawstwo budowlane jako samodzielna funkcja techniczna w budownictwie

Nowe przepisy mają również doprowadzić do przywrócenia rzeczoznawstwa budowlanego jako samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Obecnie ustawa Prawo budowlane rozróżnia następujące samodzielne funkcje techniczne w budownictwie: projektowanie, sprawdzanie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych oraz sprawowanie nadzoru autorskiego, kierowanie budową lub innymi robotami budowlanymi, kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementów budowlanych oraz nadzór i kontrola techniczna wytwarzania tych elementów, wykonywanie nadzoru inwestorskiego, sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektów budowlanych. Nową, samodzielną funkcją techniczną w budownictwie ma zostać ponadto sporządzanie opracowań technicznych dotyczących obiektów budowlanych, takich jak: opinie techniczne, oceny techniczne, orzeczenia techniczne i ekspertyzy techniczne. Powyższa zmiana ma służyć podniesieniu jakości wskazanych opracowań.

Baza Projektów Budowlanych

Zaproponowane zmiany przewidują też utworzenie Bazy Projektów Budowlanych prowadzonej w portalu e-Budownictwo. Inwestor lub projektant będzie mógł umieścić projekt w Bazie, a taki projekt otrzyma indywidualny numer. Powyższe rozwiązanie ma na celu ułatwienie szybkiego dostępu do projektów budowlanych i ich poszczególnych elementów organom administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w przypadku wniosków o pozwolenie na budowę, zgłoszeń, czy też zawiadomień.  Istotne jest jednak to, że użytkownik konta w Bazie nie będzie mógł już edytować projektu po jego zamieszczeniu. Jeżeli będzie chciał dokonać zmian, konieczne będzie ponowne umieszczenie projektu (zawierającego zmiany) w Bazie.