Zawezwanie do próby ugodowej – ważna zmiana od 30 czerwca

Zawezwanie do próby ugodowej, czyli wniosek o zawarcie ugody sądowej, od lat kojarzone było jako instytucja służąca przede wszystkim przerwaniu biegu terminu przedawnienia. Od dnia 30 czerwca 2022 r. wejdzie w życie ważna nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego, która ograniczy tę praktykę.

W literaturze i orzecznictwie dominuje pogląd, zgodnie z którym czynnością przerywającą bieg przedawnienia jest wniosek uprawnionego o zawezwanie obowiązanego do próby ugodowej. Procesową podstawę prawną w tym zakresie stanowi przepis art. 185 kodeksu postępowania cywilnego.

Działanie wierzycieli chcących przerwać bieg terminu przedawnienia poprzez skierowanie do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej było od lat przedmiotem oceny dokonywanej przez składy orzekające sądów powszechnych. Dodatkowo przedmiotem rozbieżności w orzecznictwie była dopuszczalność wielokrotnego składania przez wierzycieli wniosków o zawezwanie do próby ugodowej, wskutek czego dochodziło wielokrotnie do przerwania biegu terminu przedawnienia.

Obecnie, zgodnie z przepisem art. 123 § 1 ust. 1 kodeksu cywilnego, bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Zmiany

Zgodnie z nowym przepisem art. 121 ust. 6 k.c., który wejdzie w życie 30 czerwca 2022 roku – bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej przez czas trwania postępowania pojednawczego. Różnica dotyczyć będzie zatem skutków, jakie ustawodawca łączy z zawezwaniem do próby ugodowej. Obecnie skutkiem tym jest przerwanie biegu terminu przedawnienia, a zatem termin przedawnienia zaczyna biec na nowo po zakończeniu postępowania pojednawczego.

Począwszy od 30 czerwca 2022 r., skierowanie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej wywoła wyłącznie skutek w postaci zawieszenia terminu przedawnienia. Należy tutaj wskazać, że w takiej sytuacji,:

• jeżeli zawezwanie do próby ugodowej zostanie skierowane do sądu, zanim rozpocznie się bieg przedawnienia roszczenia – bieg przedawnienia w ogóle nie rozpocznie się do czasu zakończenia trwania postępowania pojednawczego;
• jeżeli natomiast wniosek będzie składany w trakcie biegu przedawnienia – jego dalszy bieg ulega zawieszeniu, które trwa do momentu zakończenia postępowania pojednawczego przed sądem.

Po wejściu w życie nowelizacji, wskutek zakończenia postępowania pojednawczego termin przedawnienia nie będzie biegł na nowo, lecz nastąpi jego kontynuacja, a zatem inaczej niż w przypadku przerwania biegu przedawnienia. W przypadku zawieszenia czas, który upłynął przed wystąpieniem przyczyny zawieszenia podlega bowiem uwzględnieniu, a przedawnienie następuje z chwilą, gdy zsumowany z czasem, który upłynął po ustaniu przyczyny zawieszenia, będzie równy terminowi przedawnienia właściwemu dla danego roszczenia.

Zgodnie z przepisami przejściowymi, do postępowania pojednawczego wszczętego i niezakończonego przed dniem 30 czerwca 2022 r. stosuje się przepisy dotychczasowe, a zatem nastąpi skutek w postaci przerwania terminu przedawnienia.

Warto również wskazać, że skutek zawieszenia począwszy od dnia 30 czerwca 2022 r. nastąpi również w związku z wszczęciem mediacji i trwać będzie przez okres trwania mediacji (nowy przepis art. 121 ust. 5 k.c.).