Zapowiedź nowych przepisów ograniczających nieuczciwe praktyki pokazów handlowych

W trakcie pokazów handlowych, w ramach których konsumentom prezentowane są różne towary, w tym produkty medyczne, dochodzi często do naruszenia przepisów prawa mających chronić konsumentów. Scenariusz zawsze prezentuje się podobnie. Osoby uczestniczące w takich spotkaniach, celowo wprowadzane są w błąd, a po zakończeniu pokazu uświadamiają sobie, jakie zobowiązanie finansowe na nich ciążą wskutek nieprzemyślanej decyzji, podjętej za namową przedstawiciela sprzedawcy.

Rządzący podjęli więc decyzję o wprowadzeniu mechanizmów prawnych utrudniających sprzedaż w trakcie pokazów handlowych i zwiększających ochronę konsumentów.

Propozycje zmian

Projekt nowelizacji ustawy o prawach konsumenta jest po etapie uzgodnień międzyresortowych, opiniowania i konsultacji społecznych. W najbliższym czasie ma zostać skierowany do kolejnych etapów procedury legislacyjnej.

Propozycje nowych przepisów mają zakazywać między innymi przyjmowania płatności od konsumentów przed upływem terminu na odstąpienie od umowy. Obecnie jest to powszechna praktyka, podczas pokazów konsumenci, którzy zdecydują się na zakup sprzętów, są proszeni o dokonanie płatności pierwszej raty ceny sprzedaży gotówką lub kartą płatniczą. Kolejne raty mają być płatne w późniejszych okresach, często przedstawiciele sprzedawcy weryfikują możliwość skorzystania przez konsumenta z finansowania przez bank lub inną instytucję finansową. UOKiK zidentyfikował  liczne praktyki, do których dochodzić miało na etapie przedkontraktowym, mające na celu zmuszanie konsumentów do zawierania umów kredytu konsumenckiego/pożyczki, w przypadku braku wystarczającej ilości środków finansowych do zakupu produktu/usługi. Co więcej, konsument, który dokonał zapłaty pierwszej raty bezpośrednio podczas pokazu, nawet jeżeli w ustawowym terminie skorzystał z prawa do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, może mieć trudności z odzyskaniem swoich pieniędzy.

Przypomnieć należy w tym miejscu, że konsument zawierający umowę poza lokalem przedsiębiorstwa (a zatem na przykład podczas pokazu handlowego) ma 14 dni na skuteczne odstąpienie od umowy. Jest to tzw. prawo do namysłu, umożliwiające kupującemu zapoznanie się z towarem i rozważenie racjonalności zakupu. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy może zostać złożone w dowolnej formie (również elektronicznej), jednak dla celów dowodowych najlepiej uczynić to na piśmie. Jeżeli konsument skorzysta z tego uprawnienia, pieniądze pobrane przez sprzedawcę podlegają zwrotowi. Sprzedawca musi niezwłocznie – nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy – zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia towaru. Konsument jest zobowiązany na własny koszt odesłać zakupione sprzęty na adres siedziby Sprzedawcy za pośrednictwem operatora pocztowego lub firmy kurierskiej, co w przypadku zakupu licznych sprzętów, o dużych rozmiarach, może wynieść od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych.

Proponowany w ustawie nowy przepis ma dodatkowo wprowadzać zakaz sprzedaży artykułów medycznych poza lokalem firmy. Artykuły medyczne to produkty, które mogą być pomocne w związku z kontrolą stanu zdrowia lub mające przyspieszać powrót do sprawności fizycznej. Artykuły medyczne to również sprzęt medyczny i rehabilitacyjny. Nie trudno zatem odgadnąć, iż osoby starsze są szczególnie podatne na manipulacje sprzedawców zapewniających im powrót do zdrowia lub rozprawienie się z bólem. Nowe przepisy mają zakazać sprzedaży tego rodzaju artykułów podczas pokazów handlowych.