Dyrektywa drugiej szansy – cz. III

Zapraszamy do lektury ostatniej już części artykułów prezentujących najistotniejsze regulacje zawarte w dyrektywie dotyczącej ram restrukturyzacji uchwalonej w 2019 przez Parlament Europejski oraz Radę UE.

Ramy restrukturyzacji zapobiegawczej, czyli ostatnia odsłona prezentacji nowych regulacji:

Zapewnienie należytej ochrony pozostałych transakcji związanych z restrukturyzacją

Państwa członkowskie zostały zobligowane do zapewnienia, aby w przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika, transakcje które są racjonalnie uzasadnione w kontekście negocjowania restrukturyzacji, nie mogły zostać uznane za bezskuteczne lub nieważne z tego tylko powodu, iż zostały dokonane ze szkodą dla ogółu wierzycieli. Przy czym, poszczególne państwa mogą ograniczyć stosowanie regulacji do przypadków, w których plan restrukturyzacji został zatwierdzony przez organ sądowy lub administracyjny, a także mają możliwość wyłączenia z regulacji transakcji dokonanych po tym, jak dłużnik stał się niewypłacalnym.

Jest to kolejna regulacja zawarta w dyrektywie, która ma zachęcać do ,,chwytania się kół ratunkowych’’ przez zagrożonych przedsiębiorców. Wydatkowanie środków na usługi ma doprowadzić do skutecznej restrukturyzacji przy jednoczesnym komforcie podmiotów doradczych, iż należne z tego tytułu na ich rzecz wynagrodzenie nie będzie w przyszłości uznane za podlegające w oparciu o nieważną lub bezskuteczną umowę.

Zobligowanie kadry kierowniczej do podjęcia odpowiednio wyważonych działań

W przypadku ryzyka niewypłacalności, kadra kierownicza przedsiębiorstwa została zobowiązana do uwzględnienia aspektów dotyczących:

• interesów wierzycieli, udziałowców oraz innych zainteresowanych podmiotów;
• podejmowania działań mających na celu uniknięcia niewypłacalności;
• unikania działań wpływających negatywnie na rentowność przedsiębiorstwa.

Regulacja ta ma szansę odnieść zamierzony skutek, jeżeli polski ustawodawca w sposób należyty zapewni możliwości jej skutecznego egzekwowania od osób zarządzających przedsiębiorstwem dłużnika (przede wszystkim poprzez wprowadzenie stosownych sankcji za jej nieprzestrzeganie).

Dostęp do umorzenia długów

Ustawodawcy krajowi muszą zapewnić niewypłacalnym przedsiębiorcom dostęp do co najmniej jednego postępowania, które może prowadzić do całkowitego umorzenia długów. Co ważne, w przypadku gdy niewypłacalni przedsiębiorcy działali względem wierzycieli w złej wierze, państwa członkowskie są uprawnione do wprowadzenia ograniczeń lub całkowitego odmówienia dostępu do uczestnictwa w postępowaniach prowadzących do umorzenia zadłużenia.

W Polsce w chwili obecnej powyższe postulaty realizowane są przede wszystkim w ramach regulacji upadłościowej, a rolę rzeczonego postępowania pełni postępowanie upadłościowe wobec przedsiębiorców będących osobami fizycznymi.  Przedsiębiorca, po dokonaniu likwidacji majątku, ma możliwość złożenia wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli niezaspokojonych w toku postępowania oraz umorzenie postępowań niewykonanych w toku realizacji planu spłaty. Dostęp do możliwości umorzenia zadłużenia jest obwarowany ograniczeniami o powyżej wspomnianym charakterze.

Warto tutaj zasygnalizować, iż podobnie jak ma to już miejsce w polskim prawodawstwie, nie wszystkie zobowiązania mogą zostać umorzone w toku postępowania (do nieumarzalnych zobowiązań dyrektywa zalicza m.in. zobowiązania alimentacyjne; długi wynikające z sankcji karnych czy też długi wynikające z odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych – deliktów).

Okresy wymagane dla uzyskania umorzenia długów

Ustawodawca unijny oczekuje, iż termin po którym winno dojść do umorzenia zobowiązań przedsiębiorców powinien wynosić zasadniczo 3 lata. Okres ten będzie liczony od podjęcia przez sąd decyzji w przedmiocie zatwierdzenia planu spłaty wierzycieli.

Jednocześnie wskazany termin (jak ma to miejsce już w obecnie obowiązującej regulacji upadłościowej) nie będzie miał charakteru bezwzględnego, gdyż krajowi prawodawcy zostali upoważnienie do wydłużenia terminu 3 – letniego w przypadku gdy dłużnik działał względem wierzycieli lub innych zainteresowanych podmiotów nieuczciwie lub w złej wierze – w chwili zaciągania zobowiązań, podczas trwania postępowania lub podczas spłacania długów.

Równie istotnym jest, iż dyrektywa przewiduje aby orzeczony wobec dłużnika zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, w przypadku gdy przyczyną jego nałożenia jest niewypłacalność przedsiębiorcy – przestawał obowiązywać najpóźniej z końcem okresu wymaganego dla uzyskania umorzenia zobowiązań.

Na zakończenie cyklu poświęconego dyrektywie drugiej szansy i zmianom, które z niej wynikają, warto spostrzec, iż podstawowy termin implementacji dyrektywy upłynął 17 lipca bieżącego roku, jednakże państwa członkowskie mogą skorzystać z możliwości wydłużenia wskazanego terminu o maksymalnie jeden rok.